26 Şubat: Tao ve şiir

Bir insana durmadan amacının ne olduğunun sorulmasını son derece düşmanca ve yıkıcı bir şey olarak gördüğümü daha önceden de söylemiştim.

Bir zamanlar başarısız bir müzisyenin, başarılı bir müzisyene "Gerçekten de kendine niçin konserler vermek istediğini sorman gerektiğine inanıyorum" dediğini anımsıyorum. Bu, bana korkunç bir şey olarak görünmüştü. Başarılı bir müzisyen kendine niçin konser vermek istediğini sormak gibi aptalca bir şeyi neden yapsın? Yalnızca konser vermek istemesi yeterli değil mi? Belki birisi de Jean D'Arc'a şöyle demiş olabilir: "Jean, gerçekten de kendine neden tüm bu savaşlarda çarpışmak istediğini sorman gerektiğini düşünüyorum!"

Bazen, yetenekli bir müzisyene "Neden konserler vermek istiyorsun?" diye sorulan bir soruya verilecek en uygun yanıtın ne olduğunu merak ederim. Belki de "kemancı" adındaki şu küçük şiir böyle bir soruya verilebilecek mükemmel bir yanıt olabilir:

Kemancı çalıyor.

Kimse dinlemese de

Kemancı çalıyor. Bir diğer iyi yanıt da Bukkoku Kakushi tarafından yazılmış olan şu Zen şiiri olabilir:

Pirinç tarlasını bilinçli olarak

korumaya çalışmasa da,

korkuluk amaçsızca dikilmez orada Bu soruya verilebilecek bir diğer iyi yanıt da İkkyu'nun, "Kemancı" şiirinin ruhunda yazılmış olan şiiri ve R.H. Blyth'in bu şiir için Zen ve Zen Klasikleri adlı kitabında yazmış olduğu yorumdur:

Bir şeyler yazmak

Ve bunları ardımızda bırakmak

Bir rüyadır yalnızca.

Uyandığımızda biliriz ki

Hiç kimse yoktur onu okuyacak. Ve Blyth'in söyledikleri: “Bu şiir, İskelet'in ana düşüncesidir. Shakespeare tüm oyunlarını bu aşkın ruhla yazmıştır. Onları yazdığı anki sıkıntı ve esrimenin, yazdığı haliyle kalıp kalmayacağına, hatta yazdıklarının yok olup olmayacağına bile aldırmamış gibi görünmektedir.”

Yukarıdaki şiiri ve yorumunu ne kadar çok sevdiğimi size anlatamam! Shakespeare'i yukarıdaki yorumun tarihi açıdan doğru olup olmadığına karar verebilecek kadar iyi incelemedim, ama eğer Shakespeare kendi eserlerine karşı böylesine kahramanca bir tutum takınmadıysa bile mutlaka böyle yapan başka yazarlar olmuştur. Ve hiçbir şey beni, şöhret ve hatta yapıtlarını başkalarıyla paylaşma isteği tümüyle ortadan kalkmasa da ikinci sırada kalan ve yapıtlarına karşı böylesi en büyük bir sevgi duyan sanatçılar ya da bilimciler kadar etkilemez.

Raymond M. Smullyan, Tao Sessizdir