Eskiden eskimeyen yıllıklar

Memet Fuat'ın, Mehmet H. Doğan'ın hazırladığı edebiyat-şiir yıllıklarını okuyanlar hatırlar. Bu eleştirmenlerin seçkisiyle geçen yıla dönüp bakmak, senenin başında şöyle bir soluklanırken gözden kaçmış olabilecekleri keşfetmek, geçen yılın dökümünü önünüze alıp incelemek, bütün eksiklerine rağmen ciddi bir gereksinimi karşılardı. Bazı seneler şiir yıllıkları, antolojiler adına büyük gürültü koparken, bazı seneler daha sakin geçerdi ama son tahlilde, en azından o yılki Türk şiirinin bir fotoğrafı çekilmiş, değerlendirilmiş olurdu.

"Söz uçar yazı kalır." derler. Yıllar içinde, hafızamızdan uçup gidebilecek onca şiir, yazı, dergilerin basılı sayfalarından şiir yıllığına geçerdi. Türk şiirinde aşağı yukarı neler olup bittiğinin, zaman içinde şiirin kimleri bıraktığını ve kimleri kazandığını, gelişen ya da gerileyen şairleri ve şiir anlayışlarını, kimlerin yazdıkları şiirin gerisine düştüğünü, kimlerin zamana direndiğini ya da zamanın ruhunu yakaladığını, kısacası değişimleri, değişen isimleri incelemek, araştırmak, okumak isteyenlerin azımsayamayacağı değerli bir belgelikti yıllıklar.

Elbette her tür antolojiye, yıllığa olduğu gibi yukarıda saydığımız isimlerin çalışmalarına da yergiler, eleştiriler, uyarılar olmuştur. Bu yargılar ön yargısız, insaflı ise şiir yıllığı hazırlayıcılarına, eleştirmenlere faydalı da olmuştur. Eksikler, hatalar her zaman olabilir, eleştirmen de bundan payını elbette alacaktır. Burada önemli olan niyet ve kapsayıcı çalışmanın niteliğidir. İşte bir eleştiriyi, eleştiri çalışmasını da güçlü kılan budur.

Dionysos Sayıklamaları, Poetika

Ersan Erçelik