Dionysos Sayıklamaları 7

Şiirde anlam konusu üstüne çok yazıldı çizildi. Eğer bir şiir okuduğunuz zaman şairin yazdıklarını bir solukta, bir okuyuşta hemen anlamak, sindirmek istiyorsanız... şiir okumamanızı öneririm. Okuduğunuz şeyi bir çırpıda okuyup, hemen, kolaycacık anlıyorsanız, o metnin şiir olup olmadığına, şiir tarihini okuyarak tekrar bakın. Eğer okuduğunuz şiiri hemen anlamak istiyorsanız, o şiirin değerini sorgulayın.

Şiirin bir değeri varsa, bu da yarattığı anlamların gücündedir, anlamların derinlik katmanlarında saklıdır. Şiirin değeri, her okunuşunda olmasa bile, farklı zamanlarda, farklı bilinç durumlarında yapılan okumalarda, anlamlarının sırlarını vermesinde yatar.

Şiir anlatmak istediği şeyi mutlaka güçlü, özel, yepyeni ya da hiç söylenmemiş sözcüklerle söylemek zorunda değildir. Bilgelerin, örneğin Zen ustalarının, şairler gibi en içten, en öz, en sade ve en derin düşüncelerini, kavrayışlarını saklamaktaki ağzı sıkılıklarının, koanların anlamını bir düşünün.

Hakiki şiir, eğer donanımlı bir şiir okuru da değilseniz, uzun bir süre size sırlarını, farklı anlamlarını açıklamayacaktır. Bunu derken, söylediğimi iyi anlamanızı isterim. Şiir anlamsızdır ya da anlamadığınız şey şiirdir demiyorum. Tam aksine, şiiri anlama konusunda ısrarcı, sabırlı, çalışkan olmanız lâzım.

Şair, kavrayışını, ruh dünyasını, dünyayı algılayışını, fark ettiklerini, gördüğü vizyonu aktarmak, paylaşmak için farklı yollar kullanır. Her şeyden önce, günlük dilin içinden yeni bir dil yaratma yoluna gider. Metaforlar, imgeler, benzetmeler vb. yaparak, açıkça söylemeden söyler. Bir nevi yazdığı şiirin hakiki şiir olduğundan, dilsel bir devinim içerdiğinden, o şiir için bir okur olarak sizin emek verdiğinizden emin olmak ister. O şiiri gerçekten anlıyor musunuz, tüm farkındalığınızla okuyor musunuz, şairin işaret ettiklerini fark ediyor musunuz?

Şiir anlam konusunda karşılıksız bir bağış değildir. Araştıran, okuyan, çaba sarf eden, iç dünyasını zenginleştirip onu keşfe çıkanlar için bir ödüldür.

Şiirin hazinesi biraz da onun yarattığı anlamlardadır. Bu paha biçilemez hazineye ancak sabırlı, çalışkan, uzun bir okurluğu göze alanlar sahip olabilir.

Dionysos Sayıklamaları, Poetika

Ersan Erçelik