Eleştirmensiz şiir olmaz

Şairlerin eserlerini inceleyip araştıracak, onları çağdaş, yeni ölçülerle yeni baştan değerlendirerek ortaya çıkaracak olan eleştirmenlerdir. Pek çok şair, eleştirmenin sanata ve şiire, dolayısıyla kendi şiirine dolaylı da olsa katkılarını görmez, görmezden gelir. Şiirinin büyümesi için, eleştirel tecrübeden faydalanma yoluna da gitmez.

Şairlerin geleneğin kıskacından kurtulup, günün duyarlılığına, yarının sesine, geleceğe açık bir şiir kurmak için en uygun, en etkin anlatım yollarını bulmalarında, eleştirmenlerin katkısı büyüktür. Bir şairin başkalarını taklit etmeyi bırakıp, başka şiirler üstünde araştırıp, düşünüp, bir senteze varmasında da eleştirmenin rolü olacaktır. Bizdeki şairlerin hemen hepsi maalesef eleştirmene bu eleştiri hakkını tanımadığı gibi, ilerlemek için çaba da sarf etmez. Şüphesiz ki hemen hepsi şiiri çok iyi bilmekte ve yazmaktadır(!).

Bana kalırsa Türkiye'de eleştiri ile şiir, eleştirmen ile şair arasındaki makas hiç bu kadar açılmamıştı. Bizde eleştiri çok çok geride kalmıştır. Bunun sebebini her şair kendi egosunda, eleştiriye karşı tahammülsüzlüğünde, tepkili tutumunda, öfke/küsme tavrında aramalıdır.

Bir dilde eleştirmenlerin yetişmesi, el üstünde tutulması, şiirin sadece ilerlemesine katkıda bulunmaz; aynı zamanda okur ile şiirin verimli buluşmasını da sağlar. Okur, şair ve eleştirmen arasında olması gereken uyumlu ilişki, bir ihtiyaçtan öte, bunların birbirine muhtaçlığıdır.

Ne okuyucusuz bir şiir, ne de eleştirmensiz bir şiir olmayacağı anlaşılana dek, her şair kendi eleştirmeni, kendi okuru olmak zorunda kalmaya devam edecek.

Dionysos Sayıklamaları, Poetika

Ersan Erçelik